نام فایل : پرتودهي مواد غذايي (اشعه دادن) 18 ص

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 15

حجم : 76 کیلوبایت

پرتودهي مواد غذايي (اشعه دادن)
تحقيقات در زمينه استفاده از اشعه يونيزه بلافاصله بعد از جنگ جهاني دوم آغاز گرديد در آن زمان تصور مي شد كه اشعه مي تواند تكنيك بسيار مناسبي براي حفاظت از مواد غذايي باشد. متاسفانه اميدها به طور كامل برآورده نگرديد و امروه تعداد محدودي از فرآورده هاي غذايي وجود دارند كه براي افزايش عمر نگهداريشان، از اشعه استفاده مي شود. از جمله اشكالاتي كه اين روش دارد آن است كه بعضي از محصولات كه در معرض تابش اشعه قرار مي گيرند نوعي طعم نامطبوع پيدا مي كنند. اين طعم عموماً نامطلوب بوده و براي مصرف كنندگان غير قابل قبول است.
برخي از جنبه هاي فناوري اشعه دهي مواد غذايي
اشعه دهي مواد غذايي نوعي روش فيزيكي براي فرآوري محسوب مي شود كه شامل قراردادن ماده غذايي بسته بندي شده در برابر اشعه هاي گاما، اشعه
X
و الكترون مي باشد.
منابع اشعه
مواد غذايي معمولاً با اشعة گاما و از طريق يك منبع راديوايزوتوپ، الكترون ها و يا اشعه
X
توليد شده از طريق يك شتاب دهندة الكتروني اشعه دهي مي شوند. منابع مشابهي براي سترون كردن ادوات مصرفي پزشكي با اشعه استفاده مي شوند. بيش از 170 ابزار اشعه دهي تجاري در سراسر جهان براي اشعه دهي لوازم پزشكي به كار مي روند. حدود يك سوم از اين تجهيزات به صورت چند منظوره عمل مي كنند و بدين ترتيب مي توان محصولات غذايي را نيز فرآوري نمود. اگرچه، براي توليد اشعه هاي يونيزة مختلف بايد از ابزار متفاوتي استفاده كرد، اما تغييرات شيميايي كه در اثر تشعشعات يونيزة مختلف ايجاد مي شوند يكسان هستند. تنها اختلاف عملي مربوط به قدرت نفوذ آن ها، مقدار و تراكم ماده غذايي قابل فرآوري با اشعه مي باشد. راديوايزوتوپي كه در اغلب طريق اشعه دهي كبالت طبيعي (59) در كانادا توليد مي گردد. سزيم 137 حاصل از سوخت هاي هسته اي مصرف شده را مي توان جانشين منبع راديوايزوتوپ نمود. البته، در حال حاضر مصرف گسترده اي ندارد. جنبه هاي اقتصادي فرآوري با اشعة گاما قابل رقابت با ساير روش هاي فرآوري مواد غذايي مي باشند.
شتاب دهنده هاي تجاري الكترون، پرتوهاي الكتروني را با سطح انرژي مورد قبول قوانين اشعه دهي مواد غذايي توليد مي كنند. البته الكترون ها به طور عمقي در مواد اشعه داده شده نفوذ نمي كنند. پرتوهاي الكتروني در فلزات سنگين توقف كرده و اشعة
X
توليد مي نمايند. اين اشعه نفوذپذيري زيادي دارد، اما قسمت عمدة انرژي پرتو به صورت گرما در فلز از بين مي رود. براي تجهيزات تجاري با ظرفيت بالا كل سرمايه لازم و هزينه هر يك از قسمت ها تقريباً براي پرتودهي هاي الكتروني و كبالت 60 يكسان است.
شتاب دهنده هاي اكتروني معمولاً براي اشعه دهي لايه هاي نسبتاً نازك مواد استفاده مي شوند. جهت كنترل كيفيت ترجيحاً تابش الكترون را از يك طرف انجام مي دهند زيرا هنگامي كه به محصول تنها از يك طرف اشعه داده مي شود براي آشكار سازي كه در پشت محصول قرار دارد امكان كنترل مداوم و اطمينان از نفوذ پرتو به داخل محصول فراهم مي گردد. حداكثر ضخامت محصولي با چگالي واحد نظير آب بايد 3/3 سانتي متر باشد (20) . حداكثر انرژي الكترون ها و تشعشعات
X
در اشعه دهي مواد غذايي بايد به ترتيب 10 و 5 ميلي الكترون ولت باشد تا واكنش هاي هسته اي را در محصولات اشعه داده شده محدود كند، زيرا اين واكنش ها سبب راديواكتيوشدن ماده غذايي مي شوند. ميانگين انرژي اشعة گاماي كبالت60، 25/1 ميلي الكترون ولت مي باشد كه پايين تر از حد تعيين شده است. پژوهش ها نشان مي دهد كه راديواكتيويته ايجاد شده در اين سطوح انرژي از راديواكتيويته طبيعي مواد غذايي كه به سبب
40
K
و
14
C
ايجاد مي شوند كمتر است. علاوه بر آن، فعاليت ايجاد شده در طي 24 ساعت اوليه پس از اشعه دهي با فاكتور تجزيه بين 20-10 به سرعت از بين مي رود. راديواكتيويته طبيعي در طول زمان نگهداري مواد غذايي چندان كاهش نمي يابد (9). اگر ضخامت محصول كم و ظرفيت ورودي آن زياد باشد تجهيزات پرتوهاي الكتروني مزاياي اقتصادي بيشتري نسبت به اشعه دهي با كبالت 60 خواهند داشت. همچنين، منبع اشعه
X
...