نام فایل : آشنايى با علما و بزرگان شيعه در قرون اوليه

فرمت : .doc

تعداد صفحه/اسلاید : 7

حجم : 53 کیلوبایت

آشنايى با علما و بزرگان شيعه در قرون اوليه
چند نكته:
1 ـ در اين بخش با زندگانى عالمان و بزرگان شيعه كه در ترويج معارف دينى و علوم اسلامى تلاش علمى انجام داده باشند آشنا مى‏شويم. (معرفى اجمالى زندگانى ائمه « عليهم‏السلام» به بخش عقايد احاله شده است).
2 ـ چون شمارگان علما و بزرگان شيعه طى قرون چهارده گانه بسيار است لذا در اين جا به ذكر اجمالى شخصيتهاى شيعه در قرون اوليه يعنى تا حدود قرن پنجم هجرى اكتفا شده است. علاوه اينكه همه علما شيعه در اين قرون نيز مورد استقصا قرار نگرفتند و تنها بعضى از آنها معرفى شده‏اند.
3 ـ براى اينكه در معرفى علما، نظم و ترتيبى را لحاظ كرده باشيم بر اساس علوم متداول در حوزه‏هاى علميه، شخصيتهاى شيعه را دسته بندى مى‏كنيم و بخاطر اينكه بسيارى از شخصيتهاى شيعه جامع علوم مختلف بوده‏اند ممكن است نام برخى از شخصيتها در دسته‏هاى مختلف تكرار گردد.
4 ـ اين مقاله تلخيص و ترجمه فصل دوازدهم از جلد ششم كتاب «بحوث فى الملل و النحل» تأليف استاد جعفر سبحانى است.
با توجه به اين نكات اصل بحث را آغاز مى‏كنيم.
الف: علما شيعه و علوم ادبى عرب.
1 ـ ابو الاسود الدوئلى كه به دستور امام اميرالمؤمنين على عليه السلام، علم نحو را تدوين نموده است.
او از بزرگان تابعين و از اصحاب حضرت على (ع) است كه در ركاب آن حضرت در جنگ صفين حضور داشته و سپس در بصره اقامت گزيده و بسر مى‏برده است.
شيخ ابو الحسن سلامه شامى مى‏گويد: ابوالاسود روزى بر اميرالمؤمين عليه السلام وارد شد و آن حضرت را در حال تفكر ديد. علت تفكر را پرسيد، حضرت فرمود: «شنيدم بعضى از مردم اشتباه مى‏كنند (قرآن را نادرست مى‏خوانند) و اراده دارم كتابى بنويسم كه كلام عرب را در آن جمع كنم» گفتم: اگر چنين كنى گروههايى را از هلاكت مى‏رهانى، پس آن حضرت ورقه‏اى را به من داد كه در آن نوشته شده بود: «كلمه، اسم و فعل و حرف است، اسم چيزى است كه دلالت بر مسمى كند، و فعل چيزى است كه دلالت بر حركت مسمى كند، و حرف چيزى است كه از معنايى خبر دهد كه اسم و فعل نيست» و همين طور اضافه مى‏فرمودند، ابوالاسود مى‏گويد : از حضرت اجازه گرفتم كه نظير آنچه ايشان انجام داد چيزى بنگارم كه حضرت نيز اجازه دادند، پس آنچه مى‏نوشتم نزد آن حضرت مى‏آوردم، و ايشان گاهى چيزى بر آن اضافه مى‏فرمود و گاهى چيزى را حذف مى‏نمود. و در روايت ديگرى است كه حضرت ورقه‏اى به ابوالاسود دادند و فرمودند : «انح نحو هذه» مثل اين برو و به همين جهت علم نحو به اين نام، معروف گرديد.
(1)
2 ـ خليل بن احمد فراهيدى: از اصحاب امام صادق (ع) بوده است، و كسى است كه علم نحو را گسترش داده و آن را منقح نموده است.
3 ـ عطاء بن ابى‏الاسود: از اصحاب امام حسين (ع) بوده و سيوطى او را استاد اصمعى و ابو عبيده مى‏داند.
(2)
4 ـ ابوجعفر محمد بن الحسن بن ابى‏ساره رواسى كوفى، از اصحاب امام باقر و امام صادق ( عليهماالسلام) است. و سيوطى او را استاد كسائى و فراء معرفى نموده است.
(3)
5 ـ حمران بن اعين، برادر زراره [راوى و محدث معروف‏]، امام در نحو است، فراء و حمزه (يكى از قراء هفت‏گانه) در نزد او حديث و قرائت را فرا گرفتند. حمران بن اعين از اصحاب امام سجاد و امام باقر و امام صادق ( عليهما السلام) است.
6 ـ ابوعثمان، بكر بن محمد، مازنى: ادبيات را نزد اسماعيل بن ميثم آموخته و مؤلف كتاب التصريف و تعليق و كتاب ما يلحن فيه العامة، در ادبيات است و در سنه 248 ه) از دنيا رفت.
(4)
7 ـ يعقوب بن اسحاق سكيت: از ياران خاص امام جواد و امام هادى ( عليهما السلام) بوده و در ادبيات عرب و علم لغت صاحب نام است و مؤلف كتابهاى: اصلاح المنطق، كتاب الالفاظ، كتاب ما اتفق لقطه و اختلف معناه، كتاب الاضداد و غيره است.
...